29 MAJA DZIEŃ OTWARTY DOMÓW PRZYSŁUPOWYCH

Tradycyjnie od 19 lat w ostatnią niedzielę maja domy przysłupowe na trójstyku Polski Czech i Niemiec zostają otwarte do zwiedzania. Tego dnia dumni gospodarze oprowadzają gości, częstują specjałami i dzielą się wiedzą jak te domy remontować i budować na nowo. Warto skorzystać i zajrzeć do środka by przekonać się, że w tych domach można godnie żyć, pracować realizować pasje i marzenia. W ramach tegorocznych obchodów otwartych będzie na całych Łużycach ponad 150 budynków. Po polskiej stronie zgłoszonych zostało 34 domy. Oprócz domów przysłupowych tego dnia otwarte będą domy szachulcowe oraz inne budynki murowane, które przeplatając się z przysłupami tworzą spójny krajobraz kulturowy Krainy Domów Przysłupowych, których do dziś pozostało ok. 19 tysięcy. W Polsce zinwentaryzowanych zostało ponad 600 domów.

ZABYTKOWE OBIEKTY W POWIECIE LWÓWECKIM BIORĄCE UDZIAŁ

W DNIU OTWARTYCH DOMÓW PRZYSŁUPOWYCH EDYCJA 2022:

Dębowy Gaj 23, Gmina Lwówek Śląski

Opis: Budynek pochodzi z przełomu XVIII / XIX wieku i powstał na zrębach starszego. Dom prezentuje typ architektury regionalnej, stanowiącej znamienny element krajobrazu pogórza Kaczawskiego, charakteryzujący się zastosowaniem konstrukcji ryglowej i murowanej, kamiennej w parterze (przyziemiu). Obiekt posiada zwartą jednokondygnacyjną (od strony północnozachodniej dwukondygnacyjną) bryłę, założoną na rzucie prostokąta, zwieńczoną dwuspadowym dachem. Ściany domu wzniesione w partii przyziemia z kamienia łamanego i polnego, tworzą spójną architektonicznie całość z konstrukcją ryglową, a także z partią szczytów oszalowanych deskami. Nad portalem istnieje archaicznie wyrobiony okap, arkada łuku są podcięte. We wnętrzu zachowały się stropy belkowe z dekoracyjnie opracowanymi belkami. W przyziemiu sklepienie krzyżowe i w sieni przyziemia słup z trójkątną głowica z dekoracją imitująca kanelury i rozetą.

Skorzynice 26, Gmina Lwówek Śląski

Opis: Budynek powstał najprawdopodobniej w drugiej połowie XVIII w. Wskazują na to użyte formy konstrukcji, zastosowanie sklepień, opracowanie stolarki o motywach zdobniczych charakterystycznych dla tego okresu. W późniejszym okresie budynek przebudowywany był tylko w nieznacznym stopniu, co stanowi o wyjątkowości obiektu. Data na obramowaniu drzwi w części mieszkalnej „1827” wskazuje na remont w początku XIX w. Najprawdopodobniej na początku XX w. w pomieszczeniu kuchennym zastosowano sklepienie odcinkowe na stalowych podciągach; w II kondygnacji ponad tym pomieszczeniem zachowała się czapa sklepienia krzyżowego. W późniejszym czasie ograniczano się do bieżących remontów, co pozwoliło na zachowanie historycznego wyglądu i zabytkową wartość. Budynek posiada zróżnicowaną formę konstrukcyjną. Dolna kondygnacja, w dawnej części mieszkalnej, wzniesiona w konstrukcji drewnianej przysłupowej, krótkomieczowej. Słupy przysłupa biegną przez wysokość dwóch kondygnacji. Ściany parteru w konstrukcji zrębowej. Ściany dawnej części gospodarczej i sieni wzniesione w konstrukcji murowanej ze starannie obrobionego piaskowca. Ściany górnej kondygnacji wykonane w konstrukcji ryglowej z wypełnieniem glinianym ze słomą i sieczką. W partiach szczytowych, na poziomie poddasza ściany odeskowane.

Bystrzyca 12, Gmina Wleń

Opis: Niewielki dom o konstrukcji przysłupowo-zrębowo-ryglowej wypełniony szachulcem, wzniesiony jako budynek mieszkalno-gospodarczy z warsztatem tkackim. Obiekt posiada zwartą dwukondygnacyjną bryłę, założoną na rzucie prostokąta, zwieńczoną wysokim asymetrycznym dachem dwuspadowym. Przysłupowy budynek mieszkalno-gospodarczy, przypuszczalnie z końca XVIII w. rozbudowany w XIX w. Według opinii Narodowego Instytutu Dziedzictwa: „Obiekt posiada unikatowe wartości zabytkowe, gdyż reprezentuje niedoceniany dotychczas typ zabudowy biednej , prawdopodobnie komorniczej, jednobudynkowej. Posiada w swej strukturze cały katalog tradycyjnych technik budowlanych: konstrukcję zrębową, ryglową (z różnymi wypełnieniami) , sumikowo- łątkową, strychulcem na drewnianych szczapach, murowaną ze śladami cegły i przysłup. Jest dziełem architektonicznie kompletnym , odzwierciedla historyczny charakter i historyczną funkcję w oryginalnej materialnej strukturze, dziełem o szczególnej wartości w krajobrazie kulturowym regionu.”

Płóczki Górne 102 "Gościniec pod Zielonym Jajem", Gmina Lwówek Śląski

Opis: Budynek wzniesiony w XIX w. Obiekt posiada zwartą dwukondygnacyjną bryłę, założoną na rzucie prostokąta, zwieńczoną dwuspadowym dachem. Ściany domu wzniesione w partii przyziemia z kamienia łamanego i polnego, tworzą spójną architektonicznie całość z konstrukcją ryglową, a także z partią ozdobnych szczytów oszalowanych łupkiem.

Przeździedza 25 „Kuźnia nad Bobrem”, Gmina Wleń

Opis: Kuźnia przysłupowa z końca XIX w. z unikatową izbą zrębową znajdującą się na I piętrze budynku nad kamienną kużnią. Obiekt posiada zwartą dwukondygnacyjną bryłę, założoną na rzucie litery T. Wyróżnia się od pozostałych okolicznych domów pięknymi, drewnianymi słupami podtrzymującymi górną kondygnację. Dom wybudowano na kamiennej podmurówce, która tworzy jednocześnie spore pomieszczenie, będące sercem kuźni. To tutaj znajduje się olbrzymi piec, w którym niegdyś kowal niecił ogień, a obok pieca do dziś stoi potężne kowadło. W kątach widać porozstawiane najprzeróżniejsze stare przyrządy – wagi, lampy naftowe, wykute metalowe ozdoby. Piętro budynku wykonane jest w konstrukcji ryglowej, co polega na wypełnieniu szachulcowym z użyciem gliny. Nad pomieszczeniem, w którym znajduje się piec kowalski, jest drewniana część domu. Wygląda ona tak, jakby została przez kogoś dobudowana i przyklejona zarówno do kuźni, jak i do domu mieszkalnego. W ten sposób powstał niesamowity kompleks, który dziś można by nazwać kompleksem mieszkalno-gospodarczo-usługowym. Do budynku mieszkalnego w linii prostej przylega drewniana stodoła.

Giebułtów 134 „Dom Tetzla”, Gmina Mirsk

Opis: Dom związany jest z postacią słynnego dominikanina Johanna Tetzela, który podobno przebywał tu na przełomie lat 1508/1509. J. Tetzel był jedną z kluczowych postaci przedednia reformacji, zniesławionym przez wieki „sprzedawcą odpustów”. Dopiero konferencja i wystawa z okazji 500-lecia reformacji (w 2017 r.). przedstawiły prawdziwy obraz jego kaznodziejskiej działalności. Obecny dom powstał prawdopodobnie w miejscu poprzedniego z nazwą upamiętniającą tę historyczną postać. Pierwsza część badań dendrochronologicznych potwierdza rok budowy 1671.

Pławna Górna 79 "Muzeum Przesiedleńców i Wysiedlonych", Gmina Lubomierz

Opis: Dom o konstrukcji ryglowej wypełnionej cegłą z końca XVIII w. Dom prezentuje typ architektury regionalnej, stanowiącej znamienny element krajobrazu pogórza Kaczawskiego, charakteryzujący się zastosowaniem konstrukcji ryglowej i murowanej, kamiennej w parterze (przyziemiu)

Karłowiec 15, Gmina Mirsk

Urząd Gminy i Miasta Lwówek Śląski