Urząd Gminy i Miasta Lwówek Śląski

  Kiedy w roku 1918 zakończyła się I wojna światowa, wielu mieszkańców Gehnsdorfu (niemiecka nazwa Gaszowa), wciąż opłakiwało swych synów, którzy zginęli na frontach tego największego wówczas konfliktu zbrojnego. Prawdopodobnie już w roku 1819 miejscowa społeczność ufundowała niewielki pomnik, zlokalizowany w centralnym punkcie miejscowości, przy drodze prowadzącej do Skały. Na piaskowcowym obelisku umieszczone zostały płaskorzeźby przedstawiające m.in. Krzyż Żelazny, będący jednym z najwyższych odznaczeń najpierw pruskich, a następnie niemieckich, oraz wieniec z liści dębu-symbolu często spotykanego w pruskiej kulturze wojskowej. Poniżej umieszczone zostały nazwiska mieszkańców wioski, którzy zginęli na frontach. Byli to:

• Richard Flegel (6 regiment lotnictwa)

• Alfred Hoff man (19 regiment piechoty)

• Benno Hofrichter (47 regiment piechoty)

• Herman Reinsh (32 rezerwowy regiment piechoty)

• Erwin Rothe (19 rezerwowy regiment piechoty)

• Richard Schmidt

• Adolf Scholz

• Alfred Scholz

• Erich Scholz

• Paul Scholz

• Gustaw Seibt

• Richard Vogt

• Paul Wehnert

• Gustav Wieland (103 rezerwowy regiment piechoty)

• Friedrich Zimmer (2 batalion piechoty Landsturmu Görlitz)

• Bruno Gruhn

  Pomnik otoczony był niewielkim żywopłotem, dobrze widocznym na nielicznych zachowanych fotografiach. Niestety, w latach czterdziestych historia obelisku staje się niejasna. Najprawdopodobniej został zniszczony przez czerwonoarmistów, lub pierwszych polskich osadników, jacy przybyli na te ziemie ze wschodu. Co ciekawe, nawet najstarsi mieszkańcy nie przypominają sobie w tym miejscu pomnika, co może wskazywać na winę Armii Czerwonej. Wiadomym jest, że jego pozostałości zalegały przez pewien okres nieopodal budynku dawnej remizy strażackiej, później ślad po nich zaginął. Polscy mieszkańcy ustawili na fundamentach obelisku niewielki przydrożny krzyż, i taki też obiekt możemy oglądać tam do dziś. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że niegdyś znajdował się tu obiekt tak ważny dla przedwojennych mieszkańców tej miejscowości.

Napisał Mateusz Stanek

Przedwojenna pocztówka ze zb. PP