Przejdź do treści

NASZA BURMISTRZ DZIAŁA NA RZECZ CZYSTEGO ŚRODOWISKA

  Burmistrz Gminy i Miasta Lwówek Śląski Pani Mariola Szczęsna, wraz z Samorządowcami Konwentu Wójtów Burmistrzów, Prezydentów, Starostów Regionu Jeleniogórskiego i części Regionu Legnickiego, walczy o czyste środowisko i zdrowe zasady zapobiegania produkcji odpadów, a co za tym idzie ograniczenie kosztów ich  zbierania i utylizacji, które w ostateczności muszą pokryć mieszkańcy. Stąd też pod koniec 2019 roku wypracowane zostało wspólne stanowisko, które zostało przedstawione: Prezesowi Rady Ministrów (Premierowi), Ministrowi Środowiska, Ministrowi Zdrowia, Marszałkowi Sejmu, Posłom na Sejm RP, Marszałkowi Senatu, Senatorom, Związkowi Gmin Wiejskich, Związkowi Miast Polskich oraz Porozumieniu Sudety 2030

  W związku z narastającym niepokojem mieszkańców naszych gmin dotyczącym nagłego wzrostu cen zagospodarowania odpadów komunalnych zwracamy się z prośbą o pilne rozwiązanie problemu, który zasięgiem swym obejmuje już nie tylko nasze gminy, ale całą Polskę. Stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi w większości gmin uległy znaczącym podwyżkom, w niektórych nawet dwa razy w 2019 r. co nie oznacza, że w następnym roku nie trzeba będzie kolejny raz podnosić stawek opłat.

  Na wzrost cen za przetwarzanie odpadów komunalnych ma wpływ dramatyczna sytuacja na rynku odpadowym. Z jednej strony trudności z malejącym popytem na odpady surowcowe, które wcześniej można było łatwo sprzedać, obecnie sporo wysiłku trzeba włożyć by znalazł się odbiorca, który niejednokrotnie żąda dopłat za odbiór tych odpadów.

  Z drugiej strony największym problemem podnoszącym stawkę przetworzenia odpadów dla prowadzących instalacje RIPOK jest zagospodarowanie „frakcji nadsitowej”. Zarówno w odniesieniu do części kalorycznej, która nie może zostać poddana składowaniu tylko należy ją poddać dalszemu przetworzeniu, jak i tej, którą można poddać unieszkodliwieniu poprzez składowanie. W Polsce brakuje instalacji recyklingowych, które mogłyby zagospodarować całą masę powstałych po przetworzeniu odpadów. Szacuje się, że na wytworzoną w ilości około 3 – 3,5 mln Mg odpadów wysokokalorycznych moce przerobowe instalacji, w tym zagospodarowania ostatecznego w formie termicznej sięgają zaledwie około 2 mln Mg odpadów. To powoduje wysoki wzrost cen za przyjęcie do zagospodarowania odpadów kalorycznej „frakcji nadsitowej”.

  W przypadku części nienoszącej znamion kaloryczności, która z uwagi na brak możliwości dalszego zagospodarowania musi zostać unieszkodliwiona poprzez składowanie, napotyka się wysoki wzrost jednostkowych stawek opłat za korzystanie ze środowiska.

  Należy podkreślić, że końcowym płatnikiem wszystkich ponoszonych kosztów przez prowadzących instalacje przetwarzania odpadów komunalnych są mieszkańcy. To z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gminy pokrywają koszty prowadzenia gminnego systemu gospodarki odpadami.

  W związku z powyższym wnioskujemy o radykalne zmiany w SYSTEMIE ZAGOSPODAROWYWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH I wprowadzenie odpowiednich przepisów, zmian w USTAWIE O OCHRONIE ŚRODOWISKA biorąc pod uwagę najprostsze rozwiązania, które mogą wpłynąć na ograniczenie produkcji odpadów, cenę ich zagospodarowania i czyste środowisko:

  1. Realny podział kosztów zagospodarowania odpadów to: udziałproducentów opakowań na pokrywanie kosztów zagospodarowania i utylizacji odpadów, udział dystrybutorów(przedsiębiorstwa wykorzystujące opakowania do konfekcjonowania własnych produktów, sklepy rozprowadzające towar) oraz ostateczny konsument.

  W naszej ocenie przedsiębiorcy wprowadzający na rynek opakowania powinni mieć realny udział w kosztach zagospodarowania odpadów powstających z ich produktów. Tak długo jak producenci opakowań nie będą uczestniczyć we właściwych proporcjach w kosztach zagospodarowania wyprodukowanych przez siebie opakowań, tak długo będą produkować towary po najniższym koszcie wytworzenia, a stanowiące po krótkim czasie użytkowania odpad trudny i kosztowny w zagospodarowaniu. Od kilu lat słyszymy o zmianie przepisów wprowadzających rozszerzoną odpowiedzialność producentów, a póki co nic w tej kwestii nie zmieniło się.

  2. Ograniczenie produkcji opakowań (wtórne zagospodarowanie opakowań, zakaz wykorzystywania jednorazowych siatek z tworzyw sztucznych tzw. reklamówki, wprowadzenie zwrotnych butelek i innych opakowań do wtórnego wykorzystania, wysokie kaucje jako motywacja do zwrotu opakowań, nakaz przyjmowania opakowań niekomunalnych przez sprzedających towar typu: środki ochrony roślin, nawozy, ropopochodne, opony, zużyty sprzęt elektroniczny, materiały budowlane np. resztki styropianów, opakowania po farbach oraz wysokie kary za nieprzestrzeganie przepisów.

  Mamy świadomość, że Polska jako kraj należący do Unii Europejskiej jest zobowiązana do przestrzegania zapisów dyrektyw unijnych związanych z osiągnięciem odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu. Taka konieczność jednak zobowiązuje rządzących w kraju do stworzenia warunków zarówno przedsiębiorcom zajmującym się przetwarzaniem odpadów komunalnych, żeby mogli zagospodarować zgodnie z przepisami całą masę wytworzonych odpadów komunalnych, jak i gminom, które ustawowo przejęły władztwo nad odpadami i w dzisiejszych warunkach nie są w stanie spełnić tak wygórowanych poziomów.

  Uważamy ,iż podjęcie tak szeroko zakrojonych działań będzie miało ogromny wpływ na ustabilizowanie cen na rynku odpadów komunalnych oraz ograniczy produkcje odpadów na wielką skalę. Nie może być tak, że mieszkańcy gmin ponoszący i tak wysokie koszty utrzymania, w opłacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi zapłacą za nieudolność systemu gospodarki odpadami w Polsce. Ponadto wnosimy o pozwolenie na składowania odpadów wysokokalorycznych do czasu rozwiązań systemowych oraz obniżenie opłaty środowiskowej do poziomu z roku 2016 r., tj. w wysokości 74,26 zł/Mg. 

  W odpowiedzi na wyżej wymienione postulaty w lutym 2020 r. Burmistrzowie, Wójtowie i Prezydenci Miast z regionu jeleniogórskiego i legnickiego otrzymali poniższe pismo:

  Stanowisko Związku Miast Polskich w sprawie sposobu kształtowania stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. 

  W związku z pojawiającymi się w przestrzeni publicznej twierdzeniami na temat możliwości dowolnego kształtowania przez rady miast stawek opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, w oderwaniu od rzeczywistych kosztów funkcjonowania gminnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi Zarząd Związku Miast Polskich pragnie przypomnieć, że - zgodnie z obowiązującymi przepisami - rada gminy ustalając stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi zobowiązana jest brać pod uwagę koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, określonych w tejże ustawie. Są to przede wszystkim koszty: (1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych; (2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; (3) obsługi administracyjnej tego systemu; (4) edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi. Wysokość stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest zatem konsekwencją tych kosztów, na które gminy w znaczącej mierze nie mają żadnego wpływu.
  Zgodnie ze stanowiskiem sądów administracyjnych rada gminy, podejmując uchwałę w przedmiocie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami, jest zobowiązana do dokonania rzetelnej i wnikliwej kalkulacji wysokości stawki, tak aby pobierane opłaty pokrywały rzeczywiste koszty związane z funkcjonowaniem systemu gospodarowania odpadami na terenie gminy. Także zdaniem organów nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego rada gminy jest zobowiązana do ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w wysokości pozwalającej na pokrycie kosztów realizacji zadania gminy związanego z pokryciem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
  W obecnym stanie prawnym brak jest podstaw do dokonywania przez gminę dopłat do systemu odpadowego. Wyjątkiem wyrażonym w tym zakresie wprost w przepisach jest możliwość subsydiowania systemu ze środków pozyskanych ze sprzedaży surowców wtórnych i produktów przygotowanych do ponownego użycia, co z praktyce - z uwagi na sytuację na rynku odpadowym - jest czystą teorią.
  Możliwość stosowania dopłat dla właścicieli nieruchomości zamieszkanych, spełniających ustalone przez radę gminy kryteria, istniała w okresie od marca 2013 do lutego 2015 roku. Ministerstwo Środowiska, rozważając na etapie prac legislacyjnych związanych z ostatnią nowelizacją ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach odstąpiło od pomysłu przywrócenia tego typu rozwiązań. Stąd też organy gminy – działając na podstawie i w granicach prawa – nie mogą ustanawiać dopłat pozwalających na obniżenie obciążeń związanych z gospodarką odpadami komunalnymi po stronie mieszkańców.
  Należy podkreślić, że decyzje organów gmin, związane z systemem gospodarowania odpadami komunalnymi – w tym dotyczące wysokości stawek opłat – podlegają kontroli ze strony organów nadzoru.
  Związek Miast Polskich ponownie apeluje o podjęcie pilnych działań – zarówno systemowych, jak i doraźnych – pozwalających jak najszybciej obniżyć koszty funkcjonowania gminnych systemów odpadowych, a przez to obniżyć stawki opłat dla mieszkańców.
  Związek apeluje również o pilne zakończenie prac nad systemem rozszerzonej odpowiedzialności producenta, umożliwiającej pokrycie części kosztów systemu przez inne podmioty. Związek w pełni podziela wstępne stanowisko Strony Samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i ST w tej sprawie. Poznań, 14 lutego 2020 Prezes Związku Zygmunt Frankiewicz.